“Godverdomme,” klinkt het luidop. “Oekandanu?,” volgt de echo in mijn hoofd. Gelukkig is er niemand in de buurt om mijn fuck-up te zien. Ik pak de plank, die ik zonet voor de derde opeenvolgende keer verkeerd gezaagd heb, en draai ze onderzoekend om.
“Twee keer meten, één keer zagen”, hoor ik de stem van mijn vader.
Ik zie mezelf als 8-jarige in de garage van ons ouderlijk huis. Ik sta aan mijn kleine houten werkbank, die we samen gemaakt hebben. Ik zie helder de blauwe bankvijs op kindermaat, twee schuifdeurtjes in Kew-Lox-stijl, en een sticker van “Seca” op de zijkant.
Mijn tong piept uit mijn mond, een onmiskenbaar signaal dat ik me aan het concentreren ben. Voorzichtig maar kordaat volg ik met mijn figuurzaag de lijn op het zachte hout.
Ik weet goed genoeg wat er aan de hand is met mijn plank: ik ben gehaast. Straks komen er vrienden van mijn zoon over de vloer, ik wil nog naar de supermarkt en vóór de wasmachine ligt nog een stapel “wit” en een stapel “sport”.
Het figuurzaagje van 40 jaar geleden dwong me tot vertraging. Omdat het ultradunne zaagblad ongenadig knapt als je er te wild mee omgaat. De fragiliteit staat in schril contrast met de medogenloze kracht en snelheid van de cirkelzaag. “Djieeeeep!” - op drie seconden glijdt het blad doorheen het hout. Mis. - Nieuwe plank, opnieuw aftekenen, zaag erin - “djieeeeep!” - weer mis…
Ik word meegesleept in de flow van het “doen”. De illusie van “productiviteit” omdat er schijnbaar veel werk wordt verzet. Maar wat ik misken is hoeveel muda ik produceer - waste, werk zonder échte toegevoegde waarde.
Ik leg mijn zaag neer en roep Mauro: “Ik wil je graag vertellen hoe het stuk in elkaar zit. Niet zozeer voor jou, maar omdat het mij dwingt tot vertragen en detailleren. Omdat het mijn ADHD-hoofd bij de les houdt.”
De 14-jarige is gewillig en geniet zelfs van ons samenzijn. Hij luistert geduldig naar mijn instructies, biedt spontaan aan om de plank vast te houden en vloekt luidop “oh my days!” wanneer de machine het zaagsel genadeloos uitbraakt over zijn nieuwe Carhartt broek…
—
In een wereld die ons constant opjaagt naar snellere output en meer efficiëntie, zijn vertragen en verstillen onderschatte superkrachten geworden. Ze dwingen ons om eerst te richten voordat we vuren - in plaats van het moderne “ready, fire, aim” of “move fast and break stuff”.
Net zoals dat fragiele figuurzaagje leert dat echte vaardigheid niet in snelheid ligt, maar in bewuste, gerichte bewegingen.
Het is bijna Tantrisch: het cultiveren van bewuste aanwezigheid, het transformeren van haast in heilige aandacht. Waar onze prestatiecultuur ons leert dat sneller altijd beter is, nodigt tantra ons uit om te ontdekken wat er gebeurt wanneer we bewust vertragen. Die kwaliteit van aanwezigheid verandert alles: hoe een gesprek transformeert wanneer je écht tijd neemt om te voelen wat er leeft, of hoe intimiteit verdiept wanneer je stopt met jagen naar een doel. Elke keer dat we de verleiding weerstaan om direct in actie te schieten, winnen we niet alleen tijd - we winnen ook diepte.
